Hoe wordt een IQ berekend?

Toen men begon met IQ-testen werd het gemiddelde op 100 gezet, en zat de helft er dus onder en de andere helft daarboven. Langzaamaan zijn we wat slimmer geworden, en ligt het gemiddelde op 105 of 110. Alhoewel ik me afvraag of mensen die niet uit zichzelf zo'n test doen ook meegerekend worden, maar dat terzijde.
Kijk eens op onderstaande pagina van Wikipedia, zou ik zeggen. Daar wordt helemaal uitgelegd hoe het wordt berekend.
Maar hoe het werkt, is je vraag. Je doet wat puzzeltjes en rekensommen, en vervolgens wordt beoordeeld hoeveel je er goed hebt binnen de tijd. Daarbij gaat het vooral om ruimtelijk inzicht en logisch kunnen redeneren. Het resultaat daarvan wordt omgerekend naar een IQ-score. De formule daarvoor is bij elk soort test weer anders.
De Nationale IQ-test, zul je begrijpen, is geen echte IQ-test. Daarbij worden immers ook het geheugen en parate kennis bevraagd, wat niets te maken heeft met het echte 'snapvermogen'.

Het IQ kun je aanvankelijk eigenlijk alleen maar echt betrouwbaar berekenen bij vrij jonge kinderen om te zien hoe ze zich ontwikkelen : daarbij word uitgegaan van wat een gemiddeld kind op een bepaalde leeftijd kan. Bijvoorbeeld een aantal blokjes op elkaar stapelen, een reeks cijfers herhalen, vertellen wat er op een plaatje te zien is, vrij eenvoudige testjes. Hoe meer vragengoed / hoe verder het kind komt, hoe hoger de "intelligentieleeftijd" .
Daarna kon je de "ontwikkelingsleeftijd" delen door de kalenderleeftijd, en het getal dat daar uitkomt is het intelligentie-quotient.

Een -extreem vlot- kind van 36 maanden dat bijvoorbeeld al slaagt voor testjes die bij een kind van 48 maanden horen, heeft een IQ van 48/36 = 133. Andersom, een -zeer traag- kind van 48 maanden dat niet meer kan dan een kind al met 36 maanden al hoort te kunnen, scoort slechts 75 op de schaal. Dit getal is een vrij betrouwbare indicatie voor het leerpotentieel van een kind danwel het vaststellen of het mee zal kunnen komen in het normale onderwijs of echt een ernstige ontwikkelingsachterstand (of voorsprong) heeft.

Bij volwassenen kun je niet meer spreken van iemand van 42 met de "verstandelijke leeftijd" of ontwikkeling van een 36-jarige of een 53-jarige, om maar wat zijstraten te noemen. Daarbij wordt dus naar een ander gemiddelde gekeken, namelijk dat van een hele bevolking. En dat gemiddelde is vastgesteld op 100.
De meeste mensen zullen ook daadwerkelijk rondom die 100 scoren, en dat is ook precies de bedoeling. Een enkeling zal lager of hoger scoren, en hoe verder van de 100 af, hoe kleiner de groep mensen die die score heeft. Daarbij zijn de uitersten onder de 100 over het algemeen wat meer dan daarboven, omdat er nu eenmaal meer (aangeboren of verworven) oorzaken voor zwakzinnigheid zijn dan voor extreme hoogbegaafdheid.

Ook die score is echter niet geheel nauwkeurig ; iemand met een IQ zo laag dat hij eigenlijk niet lezen, schrijven of spreken kan, kun je niet meer goed meten, maar ook iemand die alle vragen goed heeft in minder dan de vereiste tijd vliegt "van de schaal". Bovendien kun je niet zozeer je IQ maar wel je vaardigheid in het maken van IQ-tests verbeteren, waardoor je je score kunt verbeteren zonder dat natuurlijk je intelligentie / leervermogen toeneemt.

Een IQ-score van 106 betekent dat je een volstrekt normaal persoon bent met normale leerpotentie, en dat er geen dingen zijn om je zorgen over te maken. Althans, niet op dat gebied.