Wat is vermoeiender, een berg beklimmen of een berg afdalen?

Bergop kost meer energie dan berg af. In dat opzicht is het vermoeiender.

Natuurkundig gezien kost bergop meer energie dan bergaf, je hebt immers de zwaartekracht die tegenwerkt op weg naar de top, en juist helpt als je weer terug gaat. Maar we kunnen natuurlijk niet onszelf met enkel de zwaartekracht naar beneden laten gaan, want dan zouden we de berg afrollen c.q. vallen, allebei minder fijn.
Je moet dus als je naar boven én naar beneden gaat kracht leveren in tegengestelde richting tot de zwaartekracht (laten we het voorbeeld even tot boven en beneden beperken, aangezien de voorwaartse component er hier niet echt toe doet). But here's the deal: Als je naar beneden gaat wil je uiteindelijk een nettokracht naar beneden, en als je naar boven gaat een nettokracht naar boven. De zwaartekracht verandert niet, dus moet je meer kracht leveren als je naar boven gaat.
tl;dr - Klimmen kost meer energie dan dalen.

Zoals je je vraag hebt gesteld, kan je twee soorten antwoorden geven: een natuurkundig antwoord, of een psychologisch antwoord.

Rekenkundig uitgerekend, is het antwoord vrij simpel: omhoog moet je je eigen gewicht en dat van je uitrusting omhoog tillen tegen de zwaartekracht. Je moet veel meer arbeid verrichten als je omhoog klimt, en dat kost meer energie dan exact dezelfde berg afdalen via hetzelfde pad, en dat bereik je door je spieren meer calorieën te laten verbranden in de weg omhoog dan in de weg omlaag. In die zin, omdat je meer energie verbruikt als je omhoog loopt dan als je omlaag loopt, zou je kunnen zeggen dat het vermoeiender is om omhoog te gaan.
Maar...

Ik weet uit jarenlange ervaring dat als ik de top van een berg bereikt heb na uren zweten en afzien, dan ben ik blij en trots en eigenlijk barst ik van de energie... terwijl de weg omlaag, zeker als je hetzelfde pad volgt, ervaar ik als een soort straf. Ik voel dan elk steentje, mijn knieën en enkels doen zeer, mijn rugzak voelt ineens zwaarder (terwijl ik minder gewicht draag), en de weg lijkt eindeloos... terwijl de weg terug leg ik meestal af in een fractie van de tijd. Kortom: het VOELT alsof de weg terug (omlaag) vermoeiender is dan de weg omhoog. Hoe komt dit dan?
Om te beginnen, als je omhoog gaat, dan ben je fris, en je gebruikt een groot deel van je energie, dus als je de weg omlaag begint, dan ben je al moe en hebt minder reserves. Dat is trouwens ook de reden waarom de meeste ongelukken tijdens de afdaling gebeuren: omdat de klimmers vermoeid zijn.
Het psychologische component is ook ontzettend belangrijk: omhoog loop je richting een doel, en dat "geeft je kracht". Dat komt door de adrenaline die je lichaam maakt. Eenmaal daar, krijg je het bekende gevoel van euforie ("Yes, top bereikt!")... en dan volgt een dip. Je beseft dat de hele zware weg moet je nu wéér helemaal lopen, maar je hebt je doel al gehaald, dus je lichaam zal minder adrenaline maken, waardoor je minder energiek bent, en ook elk pijntje gaat voelen (adrenaline maak je minder gevoelig voor pijn, ook spierpijn)
Niet onbelangrijk, bij het afdalen gebruik je andere spiergroepen dan voor het omhoog gaan die vaak minder goed getraind zijn, of gebruik je spieren op een andere manier dan normaal, en dat is zeer zwaar. Een goede techniek bij afdalen kan dit grotendeels reduceren, trouwens.

Samenvattend: je gebruikt zonder enkele twijfel meer energie bij het beklimmen, maar de afdaling VOELT vermoeiender.